Fjelldikt

av Harald Sverdrup Stille - To strå rører seg under varden. Sola seiler ned i vest. Tåke i kjølvannet. Skyene i vest er fjorder, fjorder røde av alger, røde av lengt - Du gror i disse fjell. Dine røtter knuger stein, sprenger seg fram til jord. Du hører reinen rase forbi. Du hører myrulla hviske. To mørke strå mot himlen. Stille - Kjelde: Evig byggende Babel, Gyldendal, 1949, s. 25

av Harald Sverdrup Sitte i en kaldvåt grav av vier med en glorie av mygg rundt hodet og høre blåstrupen synge på Fokstumyra: en fest klinger i luften, et fjernt følge av bjelleringlende hester fra en kongsgård, hovedstadsstemmer fra fortiden, hurtige fløytetoner fra busk til busk, med ett helt nær som et avgangssignal fra jernbanestasjonen, en ny tid. Fuglen flyr ut av tåken med et bryst brautende som det norske flagg, en plutselig sol i rødt og blått, tegnet av et barn, eller av Gud. Kjelde: Grønn kalender, Aschehoug, 1974. s. 17

av Harald Sverdrup "Faen til varme!" ropte fjellet og sprakk. "Nei da," sa to svever og en blåklokke og stakk hodet opp av sprekken. "Faen til tørke!" ropte fjellet og revnet. "Nei da," sang bekken og smøg seg som ei jente mellom steiner i revna. "Jeg er faen så grå," tenkte fjellet halvnøgd. "Nei da," sa vinden og lysket i myra av rødmende molter og strå som neide så mykt. "Nei da" hvisket ti linnea på en stein. "Her er faen så stilt," sa fjellet og smilte. "Nei da," sa bekken og la seg på fossekanten, trallet og klukket med løse håret nedi skummet. "Nei da," ropte vinden og spyttet litt yr gjennom dvergbjørk og krekling og vidje. "Jaja," mumlet tindene og stakk nesa i sky og brente seg nesten på sola! Kjelde: Evig byggende Babel, Gyldendal, 1949, s. 49

av Harald Sverdrup I fugletomme svartfjell lever bergfruer et farlig kjærlighetsliv forløst i et hvitt brus fra et gammelt sagn, en hån mot tyngdekraft og svimle tanker. Ikke bergtatt som fortidens jomfruer, ikke forvandlet til stein, men freidig kneisende mot lyset med bondekonerosetter som spruter av grønt hovmot og en høy stengel med søljehvite blomster. På avstand ser vi hundre stjerneklynger over fjellveggens svarte himmel. Ikke ydmykt i skjul for vær og vind, men isvann og skyggeblank stein forvandlet til høye, julihvite gleder i Bøverdalen. Kjelde: Grønn kalender, Aschehoug, 1974, s. 20

av Harald Sverdrup Fossekallen er isbader. Står og vipper med kroppen. En tykkfallen gentleman i smoking tett ved en råk som mørkner i et v-tegn. Flyr under vann, klipper seg frem motstrøms på samme vis som en søster i eventyret, plukker med seg småfisk, krepsdyr, larver. Flyr gjennom fossen inn til bergfødte unger som ingen kan høre og ingen kan se. Kjelde. Grønn kalender, Aschehoug, 1974, s.28

av Tarjei Vesaas (Eit bilete måla av Sigmund Lystrup) Berget gret. Eit bilete på veggen. Det flintharde stupbratte berg. Ei raud hending skok steinmassene til det inste. Berget gret, og den som laga biletet måtte gå med dødsbodet til det unge blod. Ville bilete dansa for han, flaut saman frå mange kantar, der han stod fomla med blytunge ord. Slik græt berg. Slikt krympar hjartet. Penselen visste det og leika seg i eit opent samvet. Slik vart det diktet om berget som gret. Alltid græt berga. Tusenårs gråt ber dei merke av når ein kjenner dei. Berga og gråten har ein med seg sjølv. Kjelde: Liv ved straumen , Gyldendal, 1970, s. 108

av Tarjei Vesaas Ein sprettande dag tenner himmelen bak Kik-ås. Vesle Kik-ås står så viktig midt i. Heimover på vatnet glid min tjøre-svarte båt. Lydlaust heimover, frå mitt ørvesle fiske. Lynende går fisken i djupet. Mjukt arbeider årene i morgonvåte tollegangar. Vinjevatns friske fjellsjø, min gamle båt kjenner han. Alt sterkare er skinet frå hendinagne bak åsen. Fram stig eit nylauga landskap. Mild morgon etter lunka natt, teiande, doggtung og mogen. Skoddeslør tvinnar som uro kring ein naken. Fine skimtar liene jordisk imellom. Rart er det, og stunda på sitt høgste. Ingen ord for vatns reine lufting. Alt er lauga, eller blir det. Alt er skjerrt og no . Snart over. - - - Doggstrå daskar støvlane på stigen opp frå stranda. Enno blinde ruter møter fram i tunet. Katt, hospiterende, med rompa reist, følgjer forventningsfull inn. Kjøleg klask av hanka på benken. For all del varsamt: Ikkje å vekke ein viss person med nasen i puta. Å, vi uts...

av Aasmund Olavsson Vinje Fraa Byen det berer. Eg lyfter paa Hatt. Gud veit no den Dagen naar dit eg kjem att'. Farvel Hovudstaden, i deg var det best: der fann eg dei Beste, der lærde eg mest. Lat sjaa, du som altid paa Folk helder Styr! for Du er den Karlen som temja kan Dyr. Men ufrisk i Varmen eg altid deg fann. Du er liksom Tanken, du elder din Mann. Og derfor til Fjells vil eg draga som Døl, og Kjenningar finna og gløyma meg sjølv. Kjelde:  Ferdaminni fraa Sumaren 1860 , s.n., 1861, s. 3

av A. O. Vinje Eg er som vel du veit, ein fjellets mann, og derfor dreg til fjells so tidt eg kan, å friska meg på fly og bratte bryn og sjå ikring meg alle store syn. Men etter som eg meir på alder steig, og foten mindre lett frametter seig, so laut eg soleis sveiva meg og snu, at eg i Jøtunheimen fekk ei bu, der eg ein månads tid kan leva vel, og styrkja millom fjellom skrott og sjel. Eg plassen valde etter syn på mange, ved Bygdins vestre ende på ein tange. Frå logne heim der ser du tindar vaja, og Slettmarkhø som likjest Himalaya. - Med kvite lokkar stend ho som i tankar, so nett som hægste tinden Gaurisankar. Eg tri fekk med meg til det byggjeverk, men endå er min pung so lite sterk at ikkje eg, som er ein avsett kar, kan løysa inn min pant i denne gard. Fem dalar hadd' eg; so var pungen tom, og fem og tjuge er den heile sum. Men detta vanta tjug til samskotslag, det fekk av konsul Heftye eg i dag. For dette og den gode viljen sin eg gjev'n pa...

av Per Sivle Og oppe i fjellom der budde eit troll, og det var eit troll heitte Hein. han hadde ei stova der inni ein koll, og stova ho var no tå stein.    Og Troll    i koll    og Hein    i stein, han sat der og lydde i kollen når jenta bles lur nedpå vollen. Og jutulen opna si stein-dør på glytt og sette si stein-hand for truten: "Å vene mi jenta, å skund deg og flytt! kom opp og ver kona i nuten.    hjå Troll    i koll,    hjå Hein    i stein! Eg breier deg gulltjeld på tilja, om du meg vil vera til vilja!" "Nei, du er so gamal og gråkald og tung og kan inkje kyssa for trynet. Og eg er so spretten og raudleitt og ung og frisk som ein vårdag i synet.    Du Troll    i koll,    du hein    i stein - å lium og lu-um og lilja! eg vil deg kje vera til vilja!" Kjelde: Per Sivles beste, samlaget, 1992, s. 42

av Per Sivle Det høyrdest ved nott    eit dunder på dør. Og husbonden vaknar,    spring fram og spør: "Kva er det som belar?"    "Jau, no må de ut! For varden lyser    på Høgenut!" Og kvar mann visste    i same ande at no var det kome    ufred til landet. Og mennene herklede    på seg tok, og skjold og øks    dei lyfte frå krok, dei hekta i beltet    sitt gode sverd, treiv spjut og boge    og skunda til ferd. For kom der dei    vilde Noreg herja, so fanst det og dei    som vilde det verja. Og alt som varde    frå varde vart tend, dei sanka seg saman    frå grend til grend. Og fylkingen bygdest,    og veg han fann, der føre gjekk høvding og merkesmann. Og ufreds-karen    fekk jamnan smaka kva det hev på seg    at vardar vaka. Og gjev det aldri    må verta sagt at l...

av Olav H. Hauge Smiler du, er det langt burte - i ein solglim yver kald snø. Berre høgd og ålvor er du. Kven kunde tru at du frøyser bringeknuten din ut i tung, drepande stein? Dei er fårlege, desse steinane, og lause. Du stend og lyder etter dei når dei fer - høyrer dei krasar i skogen under deg, flengjer upp savgule trelegger og rapar lyngtuster og slikt truskuldig krabbande, klivande med seg imot djuvet. Sjølv stikk du hovudet upp i det blå, kjøler panna i stride kalde vindar og plistrar.  Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 163

av Olav H. Hauge Kva vil det framande ljoset her? Dagen er under kvite stjernor. Og draumane gror under månen. Berget har ord langt inne, men bringa er stiv og skjegget frose. Elvosen svarar med stutte blenk, open ei stutt stund, og furone ofrar litt kvåe. Fuglekongen skjek ned snø, og hesten mimrar med rimut mule. Veden rengjer ut klaka flesk, og frosten et upp øksehoggi. Men no stangar nuten solskiva i tusund spildror, slær pliren hennar imot ein klote langt burte. Høge grankjertar på rindane sloknar, og trei roar seg i holti for natti. Elvi sukkar i djuvet, støkkjer sin havlengt til is, og steinane søv under snøen med grøne draumar i hjarta. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 175

av Olav H. Hauge Kva er det som har drive meg ut under denne stride morgonhimmelen? Dei blå, kravstore stjernone, kva er det dei vil? Fjelli lovar ingenting, - vik berre so dei slepper fjorden inn og elvane ned, og stend forherda under snøen. Men skoglidi, skoglidi har kasta seg langflat og nækt si armod under stjernone. Det er mi eigi kvide, mi eigi sårnaud som ligg der jarnsvart og blødande og sver å grønkast og syngja. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 176

av Olav H. Hauge Det er rotstokkane av alle trei som har stupt uti her, som gjer du kan gå trygt yver myri. Slike stokkar held seg lenge, dei kan ha lege her i hundratals år, og endå er det eit morke skrimsel att av dei under mosen, dei er enno med og ber so du kjem frelst yver. Og når du skyv ut på fjellvatnet, kjenner du at minnet um den kaldingen som drukna seg her ein gong, er med og ber den skrale pråmen. Han, den galningen, trudde livet sitt til vatnet og æva. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 193

av Olav H. Hauge Dei er nifse og agelege, sidemennene dine òg, dei med skjelv so kaldvæta dryp. Deg ser me ikkje, men me veit du er der: ein sterk rygg, ei ubroti trass under villdyret som kastar seg yver deg i grønt ras, tygg skum, stampar i botn. Ein ettersumar kan vinden slå silkeragget til sides. Då ser me dragi dine: ikkje kaldgrøne tærde drag, men kvitskura truskuld. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 197

av Olav H. Hauge Etter lang vandring på uframkomlege vegar er du uppe på høgdi. Motgangen kuva deg ikkje, du trødde han under deg, steig høgare. Soleis ser du det. Etter livet har slengt deg ifrå seg og du slumpa til å hamna ovanpå, lik ein einføtt trehest på sorpdungen. Livet var miskunnsamt, det blindar og synkverver, og lagnaden akslar byrdene dine: Dårskap og ovmod vert berg og blautmyrar, hat og agg vert sår etter piler frå ovundsmenn, og tvilen som grov deg, vert kalde utturka gjel. Du gjeng inn i bui. På gruvesteinen ligg gryta kvelvd og sprikjer fiendsleg  med svarte føter. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 198

av Olav H. Hauge Fjell er tunge å flytta på, eikeroti seig å rikka, kven vågar seg i kast med dei store sakene i verdi? Uksar og elefantar ber dei på ryggen lange vegar, ørnar flengjer ut blodige stykke og fyk til ufser og avgrunnar, ulvane rivst um dei, revane har dei til åte, flugone skit dei til, skjori stel sylvet, ormen ber kruna. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 299

av Olav H. Hauge Fjell lokkar ikkje meg lenger. Eg har levt lenge nok millom kalde bredar. Enno leitar eg meg fram i skogane, lyder til haustvinden, stoggar ved tjørnane, fylgjer elvane. Endå seint på året kan du finna bær der. Fjell lyt du yver skal du koma lenger. Nutane fær stå der dei stend til méd. Kjelde: Janglestrå i Dikt i samling , 1980, Noregs Boklag, s. 265

av Olav H. Hauge Berget syner meg sine grimor, skuringsstripor og klomerke etter frost. Men mange dagar har det drukke sol og vorte stroke av linn vind. Kjelde: Dropar i austavind , Noregs Boklag, 1966, s. 58

av Olav H. Hauge Her mel elvi. Her susar vinden. Her stend lushatten som fyrr. Ein gamal øyk har gnage stølsvollen snaud, rundt ruvone stend att tuster av langt gras i flugesurr, dei kjem han ikkje nær. På steinane ligg geitene og jortar, læst inkje sjå. Dei kliv i alle berg og bit toppane. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 211

av Olav H. Hauge Elvane møtest, frå kvar sitt fjell. Grip kvarandre i hendene. Blandar sin song og sitt blod. Held fram einige, sterkare, snåvar ikkje so lett i steinane: Turrskodd skal ingen vassa oss no! Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 207

av Olav H. Hauge Vinteren har gløymt att kvite kyr i fjellet, der beiter dei i grøne hall. Men vårsoli og graset er for sterke, dei magrast for kvar dag. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 206.

av Olav H. Hauge Stundom gjeng vegen yver ei slette. Det er ikkje livs fortap um du ikkje fylgjer han, men folk gjer det. Oftast er det bergveggen på eine sida, hoggbratte floget på hi, då lyt du fylgja vegen. Bergveggen stengjer, stabbesteinane grin som ein tanngard: Hald deg etter vegen! Kantute stabbesteinar, minte ut or berget av trauste arbeidsmenn, snur kvasse hyrnor imot deg: Me kløyver skallen på deg, du skal ikkje rusa utfor. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 199

av Olav H. Hauge Du var ein kald strid fjellvind. Til ein myrk vindskjerm reis upp der framme og splintra di kraft. Døden. No smyg du - ein broten vind langs lunka berg. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 191

av Olav H. Hauge Ho dett og dett i dag som i går, dett i berg der berre ørn fyk - dett i eino, dett tungt mot fjell utan ljod, utan song, strævar og dett - velt fram or giljar og gjøttor, bullar i kvitskjegget, stoggar og heng - dett i tidløyse, dett i marebunden draum - fær ikkje ord fram, ikkje ljod. . . Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 133

av Olav H. Hauge Eitt visste du: at dårskapen i verdi er berg som trygt tolde dine horn, og at ingen gat meir på kva du sa, enn på hunden hisides fjorden. Du vilde ikkje rettleida nokon, - berre eggja imot berget, dette skrovberget som stødt veks, til det er det einaste som er att. Då du merka dei tok til å lyda på deg, vart du stuss; det kunde ikkje vera gneisen du hadde teke på. Og du som visste at dårskapen i verdi er flinkalde, hoggharde berg og at vegen til visdom er endelaus! Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s.120

av Olav H. Hauge Stå ikkje der og skrik på eit berg. Visst er det sant det du segjer, sant so det skrell i blekkspann og fant. Gå inn i berget, bygg smidja di der, mur avlen din der, glød jarnet ditt der, syng med du slær! Me høyrer deg, høyrer deg, veit kvar me har deg. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 254

av Olav H. Hauge I ljose vårnæter, når bjørkene sprett på svadi, slær ho ut håret og trør dansen med song framfor berget. No er ho slutta å leika og femner med kvite armar det jarngråe fjellet i eit langt sugande iskyss. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s.86

av Olav H. Hauge Vanvyrd meg ikkje, de trygge og skikkelege berg! Gjenom meg, usæle, skulde det brjota alt det innestengde som vår bergætt i uraldrar ol. Det var ikkje min lava, mi oske, min eld meir enn dykkar, men bresten var min. Eg er berre eit berg som andre berg, ingi gåte og ingen guddom, berre eit skrøpeleg, utbrent berg. Men ingen veit som eg kva krefter det søv i oss berg. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 99

av Olav H. Hauge Du bur under bergefall. Og du veit det. Men du sår din åker og trør trygt ditt tun og lèt dine born leika og legg deg som inkje var. Det hender, når du stør deg til ljåen ein sumarkveld, at augo sviv som snarast yver bergsida der dei segjer sprekken skal vera, og det hender du vert liggjande vaken og lyda etter steinsprang ei natt. Og kjem raset, kjem det ikkje uventa. Men du tek til å rydja den grøne boti under berget - um du då har livet. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 98

av Olav H. Hauge Då eg vakna, skein mitt rom av den kvite heilagdom. Blå var dagen. Bjørki ute risa snø på himlens rute. Rjupa einast kunde trø i den kvite skire snø! Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 93

av Olav H. Hauge Ingen har varda den vegen du skal gå ut i det ukjende, ut i det blå. Dette er din veg. Berre du skal gå han. Og det er uråd å snu. Og ikkje vardar du vegen, du hell. Og vinden stryk ut ditt far i aude fjell. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 75

av Olav H. Hauge Soli knip auga att bak ein rimut fjellgard. Gradestokken kryp ned og ned - varmen i ein samlar seg i ei liti grop. Eg sparer på veden, gjer verset stutt. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 259

av Olav H. Hauge I natt har graset vorte grønt. Ein fugl freistar syngja, skodda ris, og soli kjem yver snøfjelli. Frå morgonar for lenge sidan slær gleda veikt på sitt koparskjold. Kjelde: Dikt i samling, Det Norske Samlaget, 2000, s. 237

av Ove Røsbak Får je sjå slottet før sola søkk under? Bygda er bak meg, fjellet er framfor. Borte er stemmen i skoga som kviske gåter frå b'ynelsen, gåter frå opphavet. Forfedra ferdes nok ennå blant treom. Grovøkser, hakker og løvkniver bær dom. Je går i frå dom, je vil sjå Rondane. Je vil sjå slottet før sola søkk under. Fjellelva riste runer i skifer. Tavlen hu skriv på heng i en canyon. Fosserøk driv, og sakte får Ula hopen ta stenheller slik hu vil ha dom. Tusen par auger stire frå ura. Kvasse er blikka åt dom under jorda. Je går i frå dom, og stega blir lette. Je vil sjå slottet før sola søkk under. Vega fell vide, men snart er je framme. Fjellheimen blir tel florlett kulisse. Sakte slår rommet ut vifta med farjer: rosa og flaskegrønt, djuprødt og lilla. Gråtoner brer seg når farjen har falme. Snart vandre månen på vatnet med sølvslep. Skumringa stig, og je har hatt auga. Gullslottet heng, om sola sokk under. Kjelde: Midtvegs: dikt, Gyldendal, 200...